در علم فلسفه و شاخه منطق مبحث بسیار جالبی هست با عنوان "مغلطه" یا "سفسطه" که از پرکاربردترین مباحث فلسفه عملی در زندگی روزمره هست. پیدایش علم منطق در زمان ارسطو بوده و پایه های منطق کلاسیک تا زمانی که "برتراند راسل" نظریه منطق رو به چالش نکشیده بود پابرجا بود. این مبحث خیلی گسترده هست و من فقط قصد نوشتن یه معرفی رو براتون دارم. دلیل اینکه چنین معرفی رو در ارتباط با مغلطه می خوام بنویسم این هست که روزمره و در جامعه با موارد خیلی زیادی از مغلطه های مختلف برخورد میکنم. بخش اول مطالب رو از کتاب "کلیات فلسفه" نوشته "ریچارد پاپکین" جمع آوری کردم. برای اطلاعات دقیق تر می تونین از همین مرجع استفاده کنین.
تعریف مغلطه به صورت ساده اینطور هست: "هر گونه خطا و اشتباه در استدلال یا استنتاج، و اصطلاحی است برای اشاره به آنچه موجب می شود استدلالی به خطا رود." مغلطه چندین زیرمجموعه مختلف داره که چند موردش رو من براتون می نویسم: (مواردی که من خودم می دونم در حدود 20 مورد هست که البته فکر میکنم بیشتر از این تعداد هم زیرمجموعه داشته باشه)
1. سفسطه ابهام: این سفسطه به صورت خلاصه به این معنا هست که از نوشته یا حرفی که نمیشه برداشت واضح داشت یا اینکه نوشته به صورت گنگ گفته شده نتیجه ای رو به نفع خودتون برداشت کنین. اساسا چون اون نوشته یا گفته فاقد شفافیت هست هر برداشتی ازش اشتباه در استدلال هست و مغالطه به حساب میاد.
2. سفسطه تکذیب طرف: این نوع سفسطه به این معنی هست که به جای بررسی کردن حرفی که گفته شده به خاطر گوینده حرف، اون حرف رو نپذیرین. مثلا بگین چون فلان آدم گفته پس حرف اشتباه هست. این هم خطا در استدلال هست.
3. سفسطه استدلال از مرجع معتبر: به این معنی هست که چون یه چیزی رو یه کسی گفته که شما پیش فرضتون این هست که همه حرفهاش درست هست پس اون حرف رو بپذیرین بدون اینکه برای بررسی حرف استدلال بیارین. این نوع برداشت هم خطا در استدلال هست و به وفور در ارتباط به مباحث دینی و اعتقادی دیده میشه. (نه فقط مختص به ادیان باشه؛ در مکاتب فلسفی به عنوان نمونه مارکسیسم هم دیده میشه)
چند مورد دیگه از سفسطه (یا همون مغلطه) رو فقط با اسم می نویسم توضیحاتش رو خودتون حتما از عنوانش متوجه میشین:
1. مغلطه تشبث به محبوبیت یک عقیده در جامعه
2. مغلطه تشبث به سنت ها
3. مغلطه متوصل شدن به خود سوال
4. مغلطه طرح ادعا و اثبات از طرف مقابل
5. مغلطه تشبث به نو بودن و تازگی
6. مغلطه تشبث به علم
7. مغلطه مربوط به نتیجه یک عمل
8. مغلطه تشبث به باورها
9. مغلطه تشبث به احساسات
10. مغلطه خلط کردن علت و معلول ( خلط مبحث)
*تشبث به معنای متمسک شدن یا چنگ زدن به چیزی هست.
امیدوارم که براتون قابل استفاده باشه،